Stress bij kanker: sta jij open om te onderzoeken wat je lichaam je wil vertellen?

De relatie tussen stress en ziekte is al heel lang een onderwerp van onderzoek. Maar hoe zit het met stress bij kanker? Hebben langdurige spanning, vermoeidheid, overbelasting, of traumatische ervaringen invloed gehad op het ontstaan van je ziekte? En misschien nog belangrijker: kan rust en emotionele ontspanning je herstel ondersteunen?

Voor mensen met kanker zijn dit gevoelige vragen. En toch kunnen ze ruimte geven voor regie, inzicht en heling. Ik nodig je uit om dat samen te verkennen.

Wat zegt de wetenschap over stress en kanker?

De invloed van psychische belasting op kanker is complex. Uit een grote meta-analyse van Van Tuijl (1) blijkt dat mensen met depressieve of spanningsklachten géén verhoogde kans hebben op de meeste soorten kanker (uitgezonderd longkanker).

Maar andere onderzoeken laten iets anders zien. Onderzoekers als Hughes (2) toonden aan dat trauma’s in de kindertijd de kans op kanker wél meetbaar verhogen. En Chinese wetenschappers beschrijven in detail hoe verschillende stresshormonen op celniveau tumorgroei en metastasering beïnvloeden (3).

"Ik schrok van deze studies."

Niet omdat het nieuw voor me was – integendeel. Ik had die link tussen stress en mijn ziekte bij mezelf waargenomen. Maar het was zo direct en concreet dat ik me afvroeg: wil ik dit wel delen met mensen die midden in hun ziekteproces zitten? Je hebt al zoveel aan je hoofd. Extra zorgen kunnen ook averechts werken.

Toch besluit ik het wél te benoemen. Niet om je bang te maken. Maar juist omdat ik zie hoe belangrijk het is om deze kant niet te negeren. Want als stress onbewust blijft sluimeren, kan het je meer (energie) kosten dan je denkt.

Waarom ontspanning tijdens kanker meer is dan 'lekker rustig aan doen'

Elk moment dat je écht ontspant – door muziek, massage, natuur, ademwerk of wat voor jou werkt – geef je je lichaam ruimte om te herstellen. Je activeert je parasympatische zenuwstelsel, dat je immuunsysteem ondersteunt, je spijsvertering verbetert, en innerlijke rust bevordert. Bij angstgedachten of stress, schakelt daarentegen je sympatische zenuwstelsel aan. Dan geeft je lever glucose af, en gaat de energie juist naar je spieren en je hersenen (focus & denken), en dus níet naar je afweer en herstel.

Kortom: Ontspanning is geen bijzaak. Het is essentieel!

Jonge vrouw met kanker reflecteert in de natuur op stress en emoties – het onderstreept het belang van ontspanning bij het herstelproces

Maak daarom zoveel mogelijk tijd voor diepe ontspanning. Elke dag. Ook in tijden dat je veel onrust ervaart, is het belangrijk ook momenten te vinden dat je jezelf bewust afleidt om rust en vertrouwen te ervaren.

Hoe? Dat kun je zelf invullen. Ik vond geleide meditaties fijn (lees daarover ook deze blog), ik wandelde of fietste graag in de natuur én ik bracht veel tijd door met het luisteren of lezen van inspirerende, opbeurende boeken.

Kijk voor ontspannende activiteiten ook eens op de kalender van een IPSO-centrum bij jou in de buurt. Bij deze inloophuizen voor mensen met kanker en hun naasten is er vaak een breed aanbod van ontspannend activiteiten, zowel individueel als met lotgenoten tegen lage kosten (of gratis).

Maar wat mij opvalt: de diepere laag – de bron van spanning – blijft vaak onbesproken.

De oorzaak van stress: wat jouw lichaam misschien probeert te vertellen

In de oertijd was stress tijdelijk: de beer kwam, de beer ging. Maar veel spanning in ons leven blijft onderhuids doorgaan. En als je lichaam op een gegeven moment ‘stop’ zegt in de vorm van ziekte, kan dat een signaal zijn dat er iets gezien wil worden.

Het viel Huisarts Henk Fransen, die ruim 30 jaar kankerpatiënten begeleidde, op, dat veel van zijn patiënten niet ongezonder leefden dan hun omgeving, maar wel 'gevoeliger' waren. Dat herkende ik bij mezelf. Want ik leefde ook erg gezond, maar was wel altijd bezig met anderen. Altijd op mijn hoede. Nooit echt ontspannen in gezelschap. Wilde het graag goed doen en me groot houden.

Na mijn borstkankerdiagnose besloot ik daarom dieper te kijken. Ik ontdekte een oud patroon van alertheid, ontstaan in mijn kindertijd. Dit bespreken emotioneerde me. En het loslaten ervan bracht me rust – én ruimte voor herstel. Kort daarna bleek mijn tumor sneller geslonken dan verwacht.

Of dat toeval was? Misschien. Maar ik zie zulke verhalen inmiddels vaker. Bij mezelf en bij cliënten.

Ook zie ik het in verschillende boeken met een holistische, systemische kijk op de mens terug. En over de hele wereld bestaan er alternatieve therapieën / theoriën (4) die verbanden leggen tussen het tumortype, de locatie in het lichaam, en een mogelijk onderliggende stress-oorzaak. Ik vind dat fascinerend, omdat het deze ogenschijnlijk ongrijpbare ziekte wat logischer maakt.

Geen reis naar het verleden – maar een open blik in het nu

Ik werk niet met mensen door hen terug te sturen naar trauma’s. Wat ik doe, is het heden als spiegel gebruiken. En ook je lichaam is een goede ingang en laat je vaak precies zien waar spanning zit. Met de juiste vragen, en tijd om in te voelen komt de oorsprong daarvan vanzelf naar boven – zonder het op te rakelen of opnieuw te beleven.

Dat proces geeft inzicht, rust en ruimte. Niet alleen mentaal, maar vaak ook fysiek.

Voel jij dat er méér speelt?

Misschien voel je al langer dat er iets onbewust meeloopt in je systeem. Een laag spanning die je niet kunt verklaren, maar die wel aanwezig is. Of vraag je af waarom jij deze kanker hebt gekregen?

Als dat zo is, nodig ik je uit om te onderzoeken wat je lichaam je wil vertellen. Niet vanuit angst, maar vanuit nieuwsgierigheid en liefde. (In aanvulling op reguliere behandelingen) Want als jouw lichaam spanning heeft opgeslagen die ooit hielp om te overleven, dan is dit misschien het moment om het los te laten – zodat je vrijer kunt leven.

Maak kennis in een gratis Rust & Regie sessie

Plan een vrijblijvende kennismakingssessie waarin we samen kijken waar jij nu staat. Ik geef je handreikingen wat je lichaam je mogelijk probeert te vertellen. En we onderzoeken of mijn begeleiding jou kan helpen meer rust, inzicht en regie te vinden in je proces van herstel.

🕊️ Dit is geen quick fix. Wel een eerlijke, liefdevolle stap om te voelen of mijn kennis en werkwijze bij je past.

Ik wil een Rust en Regie sessie

Tot slot: geen schuld, alleen bewustwording

Soms roept de link tussen stress en kanker schuldgevoel op. Dat begrijp ik. Maar als er spanning of emotionele patronen meespeelden in jouw ziekte, dan wist je dat toen niet. Je kon er dus ook niets aan doen.

Dit onderzoek is geen oordeel. Het is een uitnodiging. Om liefdevoller te worden naar jezelf. En om te luisteren naar wat jouw lichaam misschien al heel lang wil zeggen.

NB. De informatie in deze blog is bedoeld ter inspiratie en bewustwording, niet als medisch advies. De mogelijke relatie tussen stress en kanker is complex en (wetenschappelijk) nog niet volledig begrepen. Wat hier wordt gedeeld is gebaseerd op persoonlijke ervaring, praktijkinzichten en bestaande onderzoeken – maar vormt geen vervanging voor medische behandeling of professionele psychologische zorg.

Raadpleeg bij vragen over jouw gezondheid altijd je behandelend arts of specialist.

Als je overweegt om met stress, emoties of patronen aan de slag te gaan, doe dat op een manier en moment dat goed voelt voor jou.

Bronvermelding:

1. van Tuijl LA, Basten M, Pan K-Y, et al. Depression, anxiety, and the risk of cancer: An individual participant data meta-analysis. Cancer. 2023; 129(20): 3287-3299. doi: 10.1002/cncr.34853

   
   

2. Hughes K, Bellis MA, Hardcastle KA, Sethi D, Butchart A, Mikton C, Jones L, Dunne MP. The effect of multiple adverse childhood experiences on health: a systematic review and meta-analysis. Lancet Public Health. 2017 Aug;2(8):e356-e366. doi: 10.1016/S2468-2667(17)30118-4. Epub 2017 Jul 31. PMID: 29253477.

3. Cui B, Peng F, Lu J, He B, Su Q, Luo H, Deng Z, Jiang T, Su K, Huang Y, Din ZU, Lam EWF, Kelley KW, Liu Q, Cancer and stress: NextGen strategies. Brain, Behavior, and Immunity,

   2021; 93: 368-383, doi: 10.1016/j.bbi.2020.11.005.

4. Er zijn diverse alternatieve holistische, psychosomatische verklaringen voor ziekte. Het meest bekend zijn Traditional Chinese Medicine (TCM), De (nieuwe) Germaanse geneeskunde, en het Root cause of cancer institute.